Historie van de Oude Kerk in Borne
De Oude Kerk is als rijksmonument en als hart van het beschermde dorpsgezicht een onderdeel van de identiteit van Borne. Deze Stefanus of Oude Kerk van Borne werd omstreeks het jaar 1000 gesticht door de Dominicaner monniken van het klooster te Ruinen. In een akte van 1206 wordt de kerk te Burgunde of Borne voor het eerst genoemd. Dit document legt een transactie vast tussen de bisschop van Utrecht en het klooster, waarbij de kerk in Borne eigendom wordt van de bisschop.
Romaanse kerkje wordt groot godshuis
In de 15e eeuw werd in fasen het romaanse kerkje vervangen door een hoog-gotische kerk. Dit tweebeukige godshuis met twee stevige pilaren in het midden kwam in 1482 gereed. Omdat de meeste gelovigen niet konden lezen waren de muren kleurrijk beschilderd met heiligen en taferelen uit het leven van Jezus.
Van katholieken naar Calvinisten
In 1521 trouwde erfdochter Anna van Weleveld met Sweder Schele van de Schelenburg bij Osnabrück. Haar zoon Christoffel bracht het Luterse geloof naar Borne, hij mocht immers de pastoor benoemen! Aan het eind van de 80-jarige oorlog moest men echter toch toegeven aan de eisen van de Staten-Generaal en kwamen er Calvinistische dominees. Luterse en Rooms-katholieke diensten werden oogluikend toegestaan, vaak op de zolder van een boerderij. Pas veel later konden zij een eigen kerk bouwen.
Invloed van Luther: de kansel
Tussen 1550 en 1621 was de Oude- of Stefanuskerk in Borne Luthers. Havezathe Weleveld had het collatierecht over de Oude Kerk (het recht om geestelijken aan te stellen) en ging mee in het theologisch gedachtegoed van Maarten Luther. Een belangrijk interieurstuk in de kerk, dat uit deze tijd stamt, is de kansel die gebouwd is tussen 1598 en 1619.
Statenbijbel
De Protestantse Gemeente Borne liet in de Oude Kerk jarenlang een echte statenbijbel zien. Om vergaan en vergelen te voorkomen, ligt het nu opgeborgen. Afbeeldingen uit die statenbijbel liggen nog wel ter inzage op het koor. Ook vind je ze hiernaast in een speciaal online fotoalbum.
Ontdek ook de historie én de klanken van de orgels in de Oude Kerk.
Of bekijk het fotoalbum hieronder.