Afscheid Nieuwe Kerk

foto-nieuw-kerk-nk

Tot 1 september 2016 had de Protestantse Gemeente Borne aan de Deldensestraat 76 in Borne de Nieuwe Kerk. Deze kerk hebben we als gemeente destijds zelf laten bouwen. De kerk is op de genoemde datum verkocht aan de Armeense Pinkstergemeente Almelo.

Achtergronden van de bouw

Bij besluit van de kerkenraad van de Hervormde Gemeente van Borne op 4 november 1927 werd tot de bouw van de kerk besloten. Vanuit de nieuwe kerk wordt dan de gemeente bediend, voor een belangrijk deel bestaande uit mensen, afkomstig uit de Drentse veenkoloniën. Voorafgaande aan de diensten in deze kerk waren er al zogenaamde “evangelisaties” op de boerderij “De Kerkedennen”. De bouw van de Nieuwe Kerk was gereed op 17 december 1930. Bouwprijs f 22.000.

Geschonken Statenbijbel

Bij de inwijding van de kerk op die dag kregen we een Statenbijbel geschonken. Het geschenk kwam van de familie M. Hilbrink. In de bijbel stonden prachtige litho’s, in kleur. De bijbel ligt tegenwoordig in het archief van onze gemeente. Via deze website laten we u graag de fraaie beelden zien in een album met de litho’s.

Ontwerp van de Nieuwe Kerk

Als architect voor de kerk werd destijds de plaatselijke bouwkundige Egbert Jansen aangetrokken. Een eerste ontwerp dateert uit 1928. Opvallend is daarbij de grote aandacht voor details in de totale vormgeving. Deze bijzondere elementen worden echter “wegbezuinigd”. Toch wist Boeyinga die kerk aanvaardbaar te maken met kleine, sprekende details en verschillende soorten baksteen.

 

Bekijk de video hieronder

Inspiratie van architect Boeyinga

Jansen liet zich, zoals zovele kerkbouw – architecten in zijn tijd inspireren door de vormentaal van de Friese architect BEREND TOBIA BOEYINGA (1886 – 1969). Vooral diens ontwerp voor een gereformeerde kerk in Bergen NH heeft daarbij invloed gehad. Boeyinga was op zijn beurt betrokken bij de architecten van de “Amsterdamse School”, hoewel zijn werk vooral als expressionistisch wordt aangemerkt.

Inspiratie uit kenmerkende kerken

afsch_nk-img_3206Zijn kerken (en die van zijn navolgers) zijn vooral echte Protestantse kerken. De kansel staat prominent centraal en de avondmaalstafels zijn mobiel en hebben geen functie in de gewone erediensten. Ze ontwerpen een preekkerk: een gehoorzaal. Vooral in de 19e eeuw werd deze vorm in de meest strikte zin al toegepast. Gehoorzalen met brede galerijen om zoveel mogelijk mensen te kunnen ontvangen. Het auditorium blijft tot ver na Wereldoorlog II centraal. De kerk van Bergen NH is een mooi voorbeeld, omdat het om een kleine kerk gaat, die voor een minimaal bedrag moest worden opgetrokken, gelet op de omvang en samenstelling van de opdrachtgevende gemeente.

Enkele verbouwingen van de Nieuwe Kerk

In 1967 vond de eerste verbouwing plaats, waarbij vooral extra ruimte is gebouwd ten behoeve van een studieruimte voor de predikant. Later volgde de aanbouw van een gemeentezaal, ontworpen door G. Dragt te Hengelo. In 1998 werden de banken naar elkaar toegeschoven, de kerkenraadbanken, links van de kansel verwijderd en een houten tochtportaal achter de hoofdingang geplaatst. Rond 2000 volgde een hernieuwde inrichting.

Het liturgisch centrum

foto-eeuwigheidszondag-nieuwe-kerkDe avondmaalstafel uit 1970, naar ontwerp van E. Herreburgh te Hengelo (die ook het doopvont ontwierp) draagt tijdens de avondmaalsvieringen het avondmaalsstel, bestaande uit :

  1. Een zilveren schotel met een doorsnede van 36,5 cm. Randbreedte 4,8 cm.
  2. Twee zilveren avondmaalsborden met een doorsnede van 25,3 cm. en een randbreedte van 3,2 cm.
  3. Twee zilveren avondmaalsbekers, hoogte 29,5 cm., doorsnede van de voet 11,2 cm. en een doorsnede van de monding 7,5 cm.
  4. Zilveren avondmaalsbekers hoogte 16 cm., doorsnede van de voet 8 cm. en van de monding 8,5 cm.

Het avondmaalsservies is vervaardigd door de firma De Leeuw en den Bouter te Schoonhoven in 1946. Schotel nummer 1 stamt uit 1953.

Het orgel

afsch_nk-img_3264

Het orgel is gebouwd door de firma Steinmann & Vierdag in Enschede. Dit orgel bleef bij de verkoop in het kerkgebouw.

De klok

In 1931 schonk de kerkelijke gemeente een luidklok. De klok droeg als randschrift de tekst: “Uit dankbaarheid van de leden van de Nederlandsche Hervormde Gemeente alhier. November 1931”. Op 3 februari 1943 is de klok door de Duitse bezetter gestolen en niet weergekeerd. Van 1945 tot 1950 heeft men toen de klok kunnen lenen van de Stoomspinnerij Spanjaard. Deze klok was in 1865 gegoten door Van Bergen in Heiligerlee en is thans te zien in de hal van het gemeentehuis. In juli 1950 werd een nieuwe klok aangebracht, gegoten door Van Bergen in Midwolda. Op de huid van de klok de door hulppredikant A. Dubbeldam aangereikte tekst :

“Lof prijs en dank alleen
zij God en anders geen”

Met dank aan J.J. Grootenboer voor deze informatie (oktober 2003).